Şehirler Sola Dönmenizi Engelliyor. İşte Nedeni.

Penn State Üniversitesi inşaat mühendisliği profesörü ve Larson Ulaşım Enstitüsü geçici direktörü Dr. Vikash Gayah, kavşaklarda sola dönüşlerin nasıl kazalara neden olduğunu, trafiği daha da kötüleştirdiğini ve daha fazla yakıt tüketimine yol açtığını anlatıyor.

The Conversation, SciLine ile işbirliği yaparak tartışmanın özetini, kısalık ve netlik için düzenleyerek sizlere sunuyor.

 

Kavşaklarda sola dönüşler ne kadar tehlikelidir?

Vikash Gayah: Sola dönüş yaparken, karşıdan gelen trafiği geçmeniz gerekir. Yeşil ışık yandığında, sola dönmeden önce karşıdan gelen trafiğin boşalmasını beklemeniz gerekir. Dönüş yapmaya karar verdiğinizde yanlış bir değerlendirme yaparsanız, karşıdan gelen trafiğe çarpabilir veya çarpılabilirsiniz. Bu, en tehlikeli kaza türlerinden biri olan açılı çarpışmadır.

Ayrıca, sola dönüş yapan aracın sürücüsü genellikle karşıdan gelen trafiğe bakar. Ancak yayalar, dönüş yaptıkları caddeyi geçiyor olabilir. Sürücü genellikle yayaları görmez ve bu da ciddi bir kazaya neden olabilir.

Öte yandan, sağa dönüşler trafiğe katılmayı gerektirir, ancak trafikle doğrudan çatışmaz. Bu nedenle sağa dönüşler sola dönüşlerden çok daha güvenlidir.

 

Sol dönüşlerin kendine özgü tehlikelerine ilişkin istatistikler nelerdir?

Gayah: Tüm kazaların yaklaşık %40'ı kavşaklarda meydana gelir; bu kazaların %50'si ciddi yaralanmalarla, %20'si ise ölümle sonuçlanır.

Kavşaklarda meydana gelen kazaların yaklaşık %61'i sol dönüşlerle ilgilidir. Sol dönüşler genellikle kavşaklarda en az yapılan hareketler olduğundan, %61'lik oran oldukça yüksektir.

 

Sol dönüşler trafik akışı için neden verimsizdir?

Gayah: Sol dönüş yapacak araçlar boşluk beklerken, özellikle birkaç araç sol dönüş yapmak için bekliyorsa, diğer şeritlerin hareket etmesini engelleyebilirler.

Birçok kavşakta, sol dönüş yapacak araçların hareket etmesini sağlamak için yeşil ışık yerine yeşil ok kullanılır. Ancak bunun için kavşaktaki diğer tüm hareketlerin durması gerekir. Sadece birkaç sol dönüş için diğer tüm trafiği durdurmak, kavşağı daha verimsiz hale getirir.

Ayrıca, yeşil ok gibi trafiğin başka bir “aşamasına” geçtiğinizde, kavşakta tüm ışıkların kırmızı olduğu kısa bir süre olur. Trafik mühendisleri buna “tamamen kırmızı zaman” derler ve bu sırada kavşak hiçbir araca hizmet vermez. Tamamen kırmızı zaman, her aşama değişikliğinde iki ila üç saniye sürer ve bu boşa harcanan zaman hızla birikir ve kavşağı daha da verimsiz hale getirir.

 

Farklı şehirlerde hangi kısıtlamalar denendi?

Gayah: Şehir merkezi çok yoğun olmadığında – yoğun olmayan saatlerde – sol dönüşlere izin vermek sorun değildir, çünkü her kavşakta araçları hareket ettirmek için ek bir kapasiteye ihtiyaç yoktur.

Bazı şehirler, sabah yoğun saatleri olan 7 ile 9 arasında veya öğleden sonra yoğun saatleri olan 4 ile 6 arasında kavşaklarda sol dönüşlerin yasak olduğunu belirten tabelalar kullanmaktadır. Örneğin San Francisco'da Van Ness Caddesi yoğun saatlerde sola dönüşleri kısıtlamaktadır.

Ancak şehirler bu kısıtlamaları daha geniş ölçekte uygulamamaktadır. Kısıtlamalar, mümkün olduğunda şehir merkezinin tamamı yerine daha çok tek tek koridorlar veya izole kavşaklar üzerinde uygulanmaktadır. Bu, şehir merkezindeki cadde ağını daha verimli hale getirecektir.

 

Döner kavşaklar, sola dönüşleri önlemek için bir yaklaşımdır.

Gayah: Döner kavşaklar güvenlidir çünkü karşıdan gelen trafiği geçmeye gerek kalmaz. Herkes aynı yönde dolaşır. Gitmeniz gereken yeri bulur ve oradan çıkarsınız.

Ancak genel olarak sol dönüşleri kısıtlamak daha verimlidir. Döner kavşaklar, trafik yoğun olduğunda o kadar verimli değildir. Döner kavşak dolduğunda trafik sıkışıklığına neden olabilir ve hiçbir araç hareket edemez. Geleneksel kavşaklar trafik sıkışıklığına daha az eğilimlidir.

Döner kavşaklar ayrıca daha fazla yer kaplar. Döner kavşak kurmak, kavşağı genişletmek anlamına gelebilir. Bazı şehir merkezlerinde bu, binaların yıkılması veya kaldırımların kaldırılması anlamına gelir. Sol dönüşleri kısıtlamak için sadece “sol dönüş yasak” veya “yoğun saatlerde sol dönüş yasak” yazan bir tabela yeterlidir. Hepsi bu kadar.

 

Şehirlerde sola dönüşlerin yasaklanmasının faydaları nelerdir?

Gayah: Nasıl bakarsanız bakın, sola dönüşlerin yasaklanması seyahat mesafelerinin uzamasına neden olacaktır. Gitmem gereken yere ulaşmak için daha uzun bir mesafe katetmem gerekecek. En kötü durumda, bloğu dolaşmak zorunda kalacağım. Aslında gitmem gereken yere ulaşmak için dört blok daha fazla yol katetmem gerekecek.

Ancak tüm yolculuklar bloğu dolaşmayı gerektirmez. Tipik bir şehir merkezinde, her yolculuk ortalama olarak yaklaşık bir blok uzunluğu kadar daha uzun olacaktır. Bu çok fazla bir mesafe değildir. Ve bu ekstra sürüş, sol dönüşlerin yasaklandığı her kavşakta artık daha fazla aracın hareket etmesi gerçeğiyle fazlasıyla telafi edilmektedir. Bu, her kavşakta beklediğiniz süre ortalama olarak daha az olduğu anlamına gelir. Yani biraz daha uzun bir mesafe kat edersiniz, ancak gideceğiniz yere daha hızlı ulaşırsınız.

 

Sol dönüşlerden kaçınmak yakıt verimliliğini artırır mı?

Gayah: Araştırmamız, araçların sol dönüş kısıtlaması nedeniyle ortalama olarak daha uzun mesafeler kat etmelerine rağmen, kavşaklarda daha az durdukları için daha az yakıt tükettiklerini (her yolculukta yaklaşık %10 ila %15 daha az) ortaya koydu.

Bu nedenle UPS ve diğer filo şirketleri, araçlarının sol dönüş yapmasını önleyecek rotalar belirliyor. Böylece rölantide çalıştırma ve durma sayısı azalıyor.

 

Sol dönüş yasağının yaygın olarak kabul göreceğini düşünüyor musunuz?

Gayah: Bu yeni bir strateji, bu yüzden bazı insanlar için rahatsız edici olabilir. Ancak varış noktalarına daha hızlı ulaştıklarında, insanların bu stratejiyi benimsemeleri gerektiğini düşünüyorum.

SciLine, gazetecilerin haberlerine bilimsel kanıtlar ve uzman görüşleri eklemelerine yardımcı olan, Amerikan Bilim İlerleme Derneği'ne bağlı ücretsiz bir hizmettir.

Vikash V. Gayah, Penn State Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Doçenti

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.