Bilime Göre Zencefilin Sağlığınıza 5 Faydası

Araştırmalar, zencefilin mide bulantısını hafifletmekten soğuk algınlığını gidermeye, iltihabı azaltmaktan kalp sağlığını desteklemeye kadar geniş bir yelpazede fayda sağlayabileceğini gösteriyor.

İşte bilmeniz gerekenler:

 

1. Mide bulantısını hafifletme

Birçok klinik çalışma, zencefilin özellikle plaseboyla karşılaştırıldığında mide bulantısı ve kusmayı azalttığına dair tutarlı kanıtlar ortaya koymuştur. Hatta NHS (İngiltere Ulusal Sağlık Servisi), bulantıyı hafifletmek için zencefil içeren yiyecekler veya çaylar önermektedir.

Zencefil özellikle gebelik dönemindeki bulantılarda etkili görünüyor. Küçük dozlarda, standart anti-bulantı ilaçlarına iyi yanıt vermeyen kişiler için güvenli ve etkili bir seçenek olarak kabul edilmektedir.

Kemoterapiye bağlı bulantıda da umut verici kanıtlar vardır, ancak yol tutması ve ameliyat sonrası bulantıda sonuçlar karışıktır.

Araştırmacılar, zencefilin anti-bulantı etkilerinin serotonin reseptörlerini engelleyerek ve hem bağırsak hem de beyin üzerinde etkili olarak gerçekleştiğine inanıyor. Ayrıca sindirim kanalındaki gaz ve şişkinliği azaltarak da yardımcı olabilir.

 

2. Anti-enflamatuvar (iltihap karşıtı) faydalar

Zencefil, güçlü antioksidan ve anti-enflamatuvar özelliklere sahip gingerol ve shogaol gibi biyoaktif bileşikler açısından zengindir.

Son araştırmalar, zencefil takviyelerinin iltihaplanmayı düzenlemeye yardımcı olabileceğini, özellikle otoimmün hastalıklarda faydalı olabileceğini öne sürüyor. Bir çalışmada, zencefilin, lupus, romatoid artrit ve antifosfolipid sendromu gibi hastalıklarda aşırı aktif hale gelen nötrofillerin (bir tür beyaz kan hücresi) aktivitesini azalttığı bulundu.

Nötrofiller, patojenleri yakalamak ve öldürmek için ağ benzeri yapılar (NET) üretir. Ancak bu ağlar aşırı oluştuğunda otoimmün hastalıkları tetikleyebilir. Çalışmada, bir hafta boyunca günlük zencefil alımı NET oluşumunu önemli ölçüde azalttı.

Bu çalışmada zencefil takviyeleri kullanılmış olsa da taze zencefilin veya çayın aynı etkiyi sağlayıp sağlamadığı net değil. Yine de bulgular, zencefilin bazı otoimmün hastalıkları olan kişiler için doğal bir seçenek olabileceğini gösteriyor – ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Zencefil ayrıca antimikrobiyal özelliklere sahiptir, yani bakteri, virüs ve diğer zararlı mikroplarla savaşmaya yardımcı olabilir. Anti-enflamatuvar etkileriyle birleştiğinde, zencefil boğaz ağrısı gibi soğuk algınlığı ve grip belirtilerini hafifletmek için popüler bir çare haline gelir.

 

3. Ağrı yönetimi

Ağrı konusunda zencefil üzerine yapılan araştırmalar umut verici olsa da kesin değildir. Bazı çalışmalar, zencefil özütünün osteoartritli kişilerde diz ağrısı ve sertliğini özellikle tedavinin erken aşamalarında azaltabileceğini göstermiştir. Ancak sonuçlar kişiden kişiye değişmektedir.

Kas ağrısı için yapılan bir çalışmada, 11 gün boyunca günde iki gram zencefil almanın egzersiz sonrası kas ağrısını azalttığı görüldü.

Zencefil ayrıca adet ağrısını da hafifletebilir. Hatta bazı çalışmalar, etkinliğinin ibuprofen gibi non-steroid anti-enflamatuvar ilaçlarla karşılaştırılabilir olduğunu öne sürüyor.

Araştırmacılar, zencefilin sinir sistemindeki ağrı sinyallerini azaltan yolları harekete geçirerek ve prostaglandinler ile lökotrienler gibi iltihap yapıcı kimyasalları baskılayarak etkili olduğunu düşünüyor.

 

4. Kalp sağlığı ve diyabet desteği

Yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve yüksek “kötü” kolesterol (LDL) seviyeleri kalp hastalığı için risk faktörleridir. Zencefil bu üçüne de yardımcı olabilir.

2022’de yapılan 26 klinik çalışmanın gözden geçirilmesi, zencefil takviyelerinin trigliseridleri, toplam kolesterolü ve LDL kolesterolü düşürürken HDL (“iyi”) kolesterolü artırdığını gösterdi. Ayrıca kan basıncını da düşürebilir.

Tip 2 diyabetli kişiler için zencefilin ek faydaları olabilir. On çalışmanın incelenmesi, dört ila 12 hafta boyunca günde bir ila üç gram zencefil almanın hem kolesterol hem de kan şekeri kontrolünü iyileştirdiğini buldu.

Bu faydalar, insülin duyarlılığının artması, hücrelerde glikoz alımının gelişmesi ve oksidatif stresin azalması gibi birçok mekanizmaya bağlanıyor. Zencefilin anti-enflamatuvar etkileri de kalp koruyucu etkisine katkıda bulunabilir.

Bazı erken dönem araştırmalar, zencefilin cinsel sağlık için de faydalı olabileceğini öne sürüyor. Hayvan çalışmalarında, zencefilin testosteron seviyelerini artırdığı, kan akışını iyileştirdiği ve cinsel davranışı desteklediği bulundu. Geleneksel tıpta uzun zamandır afrodizyak olarak kullanılmaktadır.

İnsanlarda cinsel isteğe doğrudan etkisini doğrulayan güçlü klinik kanıtlar henüz olmasa da, zencefilin iltihap karşıtı, dolaşımı destekleyen ve hormonal etkileri özellikle diyabet veya oksidatif stresle baş eden kişiler için destekleyici bir rol oynayabilir.

 

5. Beyin sağlığı ve kanser araştırmaları

Ortaya çıkan kanıtlar, zencefilin nörolojik koruma ve anti-kanser faydaları da sağlayabileceğini gösteriyor. Laboratuvar çalışmalarında, zencefil bileşiklerinin, Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıklarda önemli bir faktör olan oksidatif hasara karşı beyin hücrelerini koruyabileceği bulundu.

Diğer laboratuvar araştırmaları, zencefilin bazı kanser hücrelerinin büyümesini yavaşlatabileceğini ortaya koydu. Ancak bu bulgular hâlâ erken aşamada ve insanlarda geçerliliğini doğrulamak için daha fazla araştırma gerekiyor.

Zencefil genellikle yiyeceklerde veya çayda tüketildiğinde güvenlidir. Ancak herhangi bir takviyede olduğu gibi, ölçülü kullanılmalıdır.

Günde dört gramdan fazla tüketim mide ekşimesi, şişkinlik, ishal veya ağız tahrişi gibi yan etkilere yol açabilir. Bunlar genellikle hafif ve geçicidir.

Bazı gruplar yüksek dozlarda dikkatli olmalıdır. Zencefil, kan sulandırıcı ilaç (örneğin varfarin, aspirin veya klopidogrel) kullanan kişilerde kanama riskini artırabilir ve diyabet veya tansiyon ilaçlarının etkisini güçlendirerek düşük kan şekeri veya düşük tansiyona yol açabilir. Hamile kadınlar da yüksek doz almadan önce doktora danışmalıdır.

Kısacası, zencefil sadece hoş kokulu bir mutfak baharatı değil – bilimsel olarak giderek daha fazla desteklenen doğal bir şifa kaynağıdır. Çoğu insan için, yiyeceklerde veya çayda zencefil tüketmek, onun terapötik potansiyelinden güvenli ve etkili bir şekilde yararlanmanın yoludur.

Takviye almayı düşünüyorsanız, özellikle bir hastalığınız varsa veya ilaç kullanıyorsanız, önce doktorunuza veya eczacınıza danışmanız en iyisidir.

Dipa Kamdar, Eczacılık Uygulaması Kıdemli Öğretim Görevlisi, Kingston Üniversitesi

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.