Not: Everet'in kitaplarını okumuş veya belgesellerde açıklamalarını görmüş olabilirim ama hatırlamıyorum. Cevaplarımı sizin verdiğiniz bilgilere dayanarak cevap verdim ve ona ithaf ettim. (Yani, Everet'in ne söylediğini direk bilerek cevaplamadım.)

Sayin Burtay sizle burda konusmalarimizdan itibaren cok bilgili ve benden kat ve kat daha donanimli oldugunuzu seziyorum,düşünüyorum.Sizden tek ve net bir cevap istiyorum,Gerceklige olan merakim bir türlü dinmiyor ve Gercekligin alternatif cesitli teorilerine kafa yormak bir hobi haline geldi.Fizik üzerine profesyonel bir tahsilim yok ,sadece merakli,amatör bir arastirmaci oldugumu söyleyebilirim.Soruma gecer isek:Paralel evren teorisini kabul edersem ,Benzetim evreni reddetmek zorunda kalirim.Benzetim evrenleri kabul edersem,paralel evrenleri mantiken reddetmem gerekir degil mi ? Cünkü benzetim evren son derece karmasik kuantum bilgisayarlarda evreni taklit etmektir.Paralel evrenlerde ise diger tum olasiliklar da gercektir ,yapay birsey yok kesin olarak bir cevap verirseniz bu ikisi birbiriyle baglantisi olmayan farkli goruslerdir degil mi ? Yani ikisinden birini kabul edersek ,digeri gecersiz bir teori haline gelir degil mi ? Kesin ve net cevap verirseniz cok cok sevinirim.. Sizle muhabbet etmek büyük bir zevkti bu arada...

Sayın Hasan Özdemir, İkiside doğurulukları kadar yanlışlıkları da ispatlanamayacak öneriler. Her ikiside evrenimizdeki fiziksel olgulara "uygulanabilir" açıklama getirmiyor. Her ikisi de kanıt için, evren dışından üçüncü şahıs bir gözlemciye ihtiyaç duyuyor. Çünkü evrenimiz kapalı bir sistem (enerji miktarı değişmeyen) ve en ezından mevcut bilgilerimize göre başka evrenlerle etkileşimi yok. Yani her iki sav birden doğru olsa ya da yanlış olsa veyahut biri doğru, diğeri yanlış olsa da bizim için değişen bir şey yok. Evrenimizi ve fiziğini anlamamıza da ek katkıları yok. Olmayacak. Çünkü evrenimiz kapalı bir sistem. İki görüşte, "Farklı olasılıkların gerçekleşmesi durumunda, evren nasıl olurdu?" Sorularının cevaplarını içeriyorlar. Tek ortak yanları da bu sanırım. Bunun dışında bu iki paralel evren yaklaşımının ortak temeli yok. Biri kuantuma dayanarak, her seferinde farklı bir değişkeni değiştiriyor. Diğeri ise ortak veya benzer noktalar olmasını, ikisisinde evren tasavvuru olması nedeniyle olabileceğini ama bunun ortak özellikler olmadığını kabul edip, tamamen birbirinden bağımsız ve farklı evren olasılıkları ön görüyor. (Benzerlikler mümkün ama gerekli şart değil) Yani bu iki fikir, birbirini tamamlayıcı bile değiller. Bu yüzden herhangi birini kabul, diğerini red etmek zorunda değilsiniz. Elma ile çilek gibi, ikisi de meyva ama tek ortak noktaları bu kadar. ikisi de menüde olmayabilir. Birini kabul etkem diğerini yanlışlamaz. Çünkü kabul ettiğimizi nasıl doğrulayacağız? Bu sadece bir inanma meselesi haline dönüşüyor. Kabul etmemiz gereken tek şey, içinde yaşadığımız evren ve onun gerçekliği. Çünkü bundan bilgi alabiliyoruz. Deneyimleyebiliyoruz. Yanlışlayabiliyoruz. Siz, bizlerin ve ortamımızın "yapay mı?, gerçek mi?" olduğumuzu sorguluyorsunuz. Ve bu konuda, hiç bir deneye ve gözleme açık olmayan iki teoriden birini kabul ederek , net cevap vermemi istiyorsunuz. Bilimsel olarak ise, yanlışlama ya da doğrulama imkanım olmadığı için, şüpheyle cevap verebilirim. Belki... Elimdeki fiziksel verilere bakarak verebileceğim tek cevap ise; bizim evrenimiz tek'tir ve gerçektir. Diğer evrenlerle ilgili tek bir veri bile yok. Evrenimizde de tek bir etkileri bile yok. (En azından bizim görüş sahamızda...) İstediğiniz net cevap, "neye inanma" konusuna giriyor. Bu bilimin ve fiziğin cevaplayabileceği bir konu değil. Bu konuda, inanç olarak kendimce net cevap verebilirim, her şey gerçek ve olası başka evrenler beni ilgilendirmiyor.

Sayın Hasan Özdemir, İkiside doğrulukları kadar, yanlışlıkları da ispatlanamayacak öneriler. Her ikiside evrenimizdeki fiziksel olgulara "uygulanabilir" açıklama getirmiyor. Her ikisi de evrenimizden ve kurallarından yola çıkılarak hazırlanmış benzetimler. Her ikisi de kanıt için, evren dışından üçüncü şahıs bir gözlemciye ihtiyaç duyuyor. Çünkü evrenimiz kapalı bir sistem (enerji miktarı değişmeyen) ve en ezından mevcut bilgilerimize göre başka evrenlerle etkileşimi yok. Yani her iki sav birden doğru olsa ya da yanlış olsa veyahut biri doğru, diğeri yanlış olsa da bizim için değişen bir şey yok. Evrenimizi ve fiziğini anlamamıza da ek katkıları yok. Olmayacak. Çünkü evrenimiz kapalı bir sistem. İki görüşte, "Farklı olasılıkların gerçekleşmesi durumunda, evren nasıl olurdu?" Sorularının cevaplarını içeriyorlar. Tek ortak yanları da bu sanırım. Bunun dışında bu iki paralel evren yaklaşımının başka ortak temeli yok. Biri kuantuma dayanarak, her seferinde farklı bir değişkeni değiştiriyor. Diğeri ise ortak veya benzer noktalar olmasını, ikisisinde evren tasavvuru olması nedeniyle olabileceğini ama bunun ortak özellikler olmadığını kabul edip, tamamen birbirinden bağımsız ve farklı evren olasılıkları ön görüyor. (Benzerlikler mümkün ama gerekli şart değil.) Yani bu iki fikir, birbirini tamamlayıcı bile değiller. Bu yüzden herhangi birini kabul, diğerini red etmek zorunda değilsiniz. (Elma ile çilek gibi, ikisi de meyva ama tek ortak noktaları bu kadar. ikisi de menüde olmayabilir.) Birini kabul etmek diğerini yanlışlamaz. Çünkü kabul ettiğimizi, nasıl doğrulayacağız? Bu sadece bir inanma meselesi haline dönüşüyor. Kabul etmemiz gereken tek şey, içinde yaşadığımız evren ve onun gerçekliği. Çünkü bundan bilgi alabiliyoruz. Deneyimleyebiliyoruz. Yanlışlayabiliyoruz. Siz, bizlerin ve ortamımızın "yapay mı?, gerçek mi?" olduğumuzu sorguluyorsunuz. Ve bu konuda, hiç bir deneye ve gözleme açık olmayan iki teoriden birini kabul ederek , net cevap vermemi istiyorsunuz. Bilimsel olarak ise, yanlışlama ya da doğrulama imkanım olmadığı için, şüpheyle cevap verebilirim. Belki... Elimdeki fiziksel verilere bakarak verebileceğim tek cevap ise; bizim evrenimiz tek'tir ve gerçektir. Diğer evrenlerle ilgili tek bir veri bile yok. Evrenimizde de tek bir etkileri bile yok. (En azından bizim görüş sahamızda...) İstediğiniz net cevap, "neye inanma" konusuna giriyor. Bu bilimin ve fiziğin cevaplayabileceği bir konu değil. Bu konuda, inanç olarak kendimce net cevap verebilirim, "her şey gerçek" ve olası başka evrenler beni ilgilendirmiyor. Hala istediğiniz cevabı alamadığınızı düşünüyorum ama elimizdeki bilgilerle net cevap verebileceğimiz bir soru değil bu. Bu konuda artık soruyu devam ettirmeyeceğinizi umuyorum. ?

Hasan Bey, National Geographic'te az evvel sorulanırınıza ilişkin bir program izledim. Cevapları da veriyorlar. Ama uçmuşlar. Çok anlamsız ve gereksiz sorgulara yol açıyorlar. Dijital ortamda her şey mümkün ise, acı ve sefalet çekmeyi tercih eden ciddi bir mazoist ve bunlara acı vermeyi seven ciddi bir sadist grup var demek ki insanlıkta... Üstelik yaşamanın ve öğrenmenin bir değeri de kalmıyor, bu ortamda,...

Bunca farkli teori var .Gerceklik hala bilinmeyen ben artik tam bir şüpheciyim kendimi böyle tanimliyorum.Örneğin :Fransa da iki cocuk babasi bir adam boş beyin tanisi aliyor. Beyninin Yüzde 90 ı boş adamin zihinsel engeli yok, bilinç problemi yok .beyni olmadigi halde az miktarda beyin ve nörona sahip oldugu halde hala memurluk meslegini devam ettiriyor.Demek ki gerceklik cok daha gizemli ,materyalist görüş git gide degerini gözümde kaybediyor. Yuzde 90 beyin erimis kafatasinda yok nasil bilinç hala islevini surdurur? bunun mantiki bir aciklamasi yok gibi zamanla beyin yok olmus bir hastaliktan dolayi olmayan beyin nasil kapasitesini devam ettiriyor.Googleye yazin cok sasirtici bir olay ? Beyninin yuzde 90 i olmayan adam diye.. Bazi bilim insanlari beynin plastisite özelligine baglamis bu durumu ve bilincin ogrenildigini savunmuslar.O yuzden beyni olmadigi halde bilinc zihin zarar görmemis cocukluktan beri zamanla erimis beyin.Fakat beynin her bur zerresi onemli yuzde 90 i olmayan beynin plastisitesi olsa ne olmasa ne ortada fiziksel olarak var olmayan bir beyin 100 gr beyindn nasil zeka cikiyor hic anlamis degilim.Holografik ilke dogrulaniyor gibi geldi bana?

O olayı biliyorum. İnsan vücudundaki fonksiyonlar sadece beyinden oluşmuyor. Mesela sindirim, solunum ve boşaltım sistemi farklı bir merkezden yönetiliyor. Ki omurilik felçlileri hala sindirebiliyor, nefes alabiliyor. Beynin üst tabakası, bağlantı sayısını artırarak, öğreniyor ve fonksiyonlarını sürdürebiliyor. Oysa bir kaç santim kalınlığında. Beynin iç tabakalarının sırrı ise tam anlaşılmış değil. Sorgunuza cevap veremem ama çokta şışırtıcı değil. Kafasız gösteri horozu hikayesine de bakın...

Peki devam ettirebilse dahi fonksiyonlarini Bilinç konusu gizemini koruyor.Beynin bütünsel tepkisiydi bilinç bir nevi insan beyninin yan ürünü olarak görülüyordu.Bu adamin normal sartlarda komalik olmasi lazim.Arada bir süreç oldugu icin böyleyse bilemem. Fakat 100 gram beyinle sorunsuz bilince sahip olmasi ufak tefek sorunlar disinda birsey olmamasi sasirtici degilsede garip...iç tabakalari bir ise yaramiyor beynin o zaman boyle bir dusunceye varmak zorundayiz ..

Sayin Burtay ne tür sorgulari vardi banada anlamsiz geliyor . Belgeselde nelerden bahsediliyordu tam olarak.. Gereksiz sorgulari oldugu kanisina nasil vardiniz mesela..Gercekten saçma degil mi ? Bilimsel degil kanit yok bu fikirler icin sadece dusunce deneyi gibi,bir cesit felsefe.

Uzun süredir Coklu evren ,Benzetim evren, Holografik evren gibi spekülatif gözüken bu teorilere kafayi taktim . Bir kanser gibi beynimde yayilip duruyor.Dogrulanamiyor ve ustelik yanlislanamiyor.Belirsizlik bana zarar veriyor.Bir Richard Feynman gibi Belirsizlikten haz alamiyorum.Sizce bu durumla nasil basedebilirim ?yaklasimim nasil olmali ? bu konulara bakin sizde deginmissiniz :hayatin anlami kalmiyor, yasamak ve ogrenmenin anlami kalmiyor hakikaten böyle hisseder oldum cok süpheciyim hic iyiye giden bir zihnim yok off off. Biyolojiyle ,evrimle bilinenle ic iceydim merak ettikce arastirirdim gerceklerle ilgilenmek muazzamdi. Fakat Fizikle ilgilenmeye baslayinca artik metafizikle mi? Fizikle mi ? ilgilendigimi ayirt edemiyorum .Richard feynmqn okumak lazim baska basetmek zor geliyor benim icin ama sahsi gorusum tabi... Bu söylediklerim saglikli dusunce mi ondanda emin degilim belki bir psikiyatr servisine basvurmakta yarar var benim icin cünkü hayatimi ve verdigim anlami etkilemeye basladi bur cesit depresyona yol acti... Sacma ama bende etkisi böyle iste asil sasirtici olan bu neden beni boyle olumsuz etkiler ki...

Hasan Bey, Fazla çalışan zihnin bir şeylere takılması, takıntı haline getirmesi çok normal. Bence, affınıza sığınırak, beyninizi besinsiz bırakmış gibisiniz. Bir konuya odaklanmanın bedeli bu... Dünya çok kalabalık ve insanlık çözemeyeceği sorunları başına sarmış durumda... Bu kötüye gidişat sırasında da, gelecek umudu verecek ya da mevcut durumu umursamamalarını sağlayacak bir çok koru gündeme geliyor. Geniş açıdan bakarsanız, bunun bir algı yönetimi, toplum-birey biçimlendirme- uysal koyunlaştırma- pazarlama taktiği olduğunu da görürsünüz. Çok değil, 20 yıl sonra dünye nüfusu 9 milyarı geçecek, Dünyanın doğal kaynakları ise ortalama bir Avrupalı'nın tüketim düzeyiyle 3 milyar, Amerikalı tüketim düzeyiyle yaklaşık 500 milyon- sadece Amerika'yı insanı besleyecek düzeyda olacak. Oysa bu kalan 6 milyara medya ve telekomünikasyon yoluyla, bu tüketim ve sosyal refah hedef olarak gösteriliyor. Teşvik ediliyor. 2100 yılında ise, bu doğal kaynak tükenişiyle 1 miylar insan ortalama (Türkiye seviyesinde) ancak idame ettirilebilinecek... Kalan insanlara ne olacak? Hele ortalama yaşam süresi uzarken... Genç insanı yeni şartlara adapte edebilirsiniz ama bilen birisini fikir değiştirmeye ikna etmek zordur. Bu yüzden insanlığa, var olan duruma adapte olması, kabullenmesi için hatta umut vermek için yeni umutlar da lazım... Sanal bir dünya olsa, yaşanan bunca sıkıntı ve dert anlamsız olur. Belki teknoloji gelişimi yeterse varlıklarını, sonsuza kadar huzur içinde, mükemmel geçirebilecekleri tasarımlamış elektronik cennette garanti altına alabilecekler, Vs.vs. Bazıları bilimsel meraktan ve olasılıktan bir fikir ortaya atıyor, diğer bazıları da bunu toplumlara pazarlıyor. Siz bir çoğumuzun pençesine düştüğümüz, belirsiz, kötümser ve değiştirme gücü bulunamayan belirsiz gelecekten muzdarip gibisiniz. Bu bir rahatsızlık değil, daha çok maruz kaldığınız psikolojik baskıya ve beyin yıkamaya verilen doğal bir tepki... Ne yapacağız? Nasıl? Nasıl belirgin, kontrol edilebilinir hale getireceğiz geleceği? Çocuklarımıza nasıl bir dünya bırakıyoruz? Vs. vs. Bunları düşündükçe, kafayı yememek kolay değil. Çünkü insanın kendisine, toplumuna, bilgisine ve bilime olan güvenini de zedeleyen konular hep. Çoğumuz baş etmeye çalışıyoruz, Dinsel inanç ile "her şey'in her durumda olacağına varacağını" bilmek bireysel açıdan rahatlatıcı bir bilgi. Bilimsel açıdan ise, bunları doğanın doğal bir akışı olarak algılamak, toplumsal açıdan rahatlatıcı... İlk başlarda yazdğım gibix beyninizi besinsiz bırakmışsınız, (Bazıları bu bilgi düzeyi ile mutlu olurken, bazılarına yetmez.) Tavsiyem; Coursera.org kurslarına başlayın... Not: Fındık büyüklüğündeki beyniyle karga 3 aşamalı problem çözümü tasarımlayabiliyor. 10 bin fare beyin hücresinden üretilmiş doku, bir savaş uçağını mükemmel kullanabiliyor. Sizi sevenlere ve özellikle ailenize sonra da çevrenize katkınız ne? Kendinize neyi yapmayı yakıştırmıyorsunuz? Sizi tanımlayacak temel konular bunlar. Diğerleri arkadan geliyor. Arkanızdan gelenlere, bir tırnak boyu "fazladan alınmış yol" bıraksanız kâr'dır.

Sayin Burtay , Yeni bir habere rastladım: habere göre simulasyon evren teorisi çürütülmüş.Oxford'lu teorik fizikçiler çürütmüş.Çalışmanin detaylarını bilmiyorum fakat yanlislanamaz,doğrulanamaz dedikleri bu benzetim evren teorisi kesin olarak çürütülmüş,yaklaşık bir hafta önce gündeme gelmiş. Linki vereyim daha bir cok bilim ile ilgili haber kanallarinda yayinlanmis türkçe haber de var. (https://www.google.com.tr/amp/s/futurism.com/sorry-elon-physicists-say-we-definitely-arent-living-in-a-computer-simulation/amp/) bu linkte ve diger baska bir link de vereyim: (https://cosmosmagazine.com/physics/physicists-find-we-re-not-living-in-a-computer-simulation) ingilizcem olmadigi icin anlayamiyorum sizin detaylari daha iyi anlayacaginizi dusundugumden sormak istedim.Bu haber icin gözümüzaydin diyebilir miyim:))) Kesin olarak ,fiziksel olarak böyle birseyin mümkün olamayacağını deneysel anlamda ispat edildigi belirtilmis.Siz nasil yorumluyorsunuz acaba Sayin Burtay?Biliyorum "daha bu konu hakkinda soru sormazsiniz umarim"demistiniz ama gelismeleri görünce konuyu açmak istedim. Şimdiden cok tesekkür ederim degerli düsünceleriniz icin...

:-) Hasan Bey, Hayatımızın bir hayalden, yalandan ibaret olmadığını görmeye hepimizin ihtiyacı var. İlkinde özellikle, Quantum Hall effect dedikleri bir şeyden faydalanmışlar. Çok fazla değişken ve birbiriyle etkileşen parçacık varmış. Üstelik bellli bir düzende değil, rastgele... (Quantum Monte Carlo adıda vermişler) . Sadece iki yüz elektronun durumunu hesaplamak için bile evrendeki atom sayısından daha fazlasına ihtiyaç duyan bir hafızaya gerek olduğunu görmüşler. ------------------------------------------- Bu tür yazılarda gogle translate kullanabilirsiniz. Bire bir ve doğru bir tercüme olmasa da, kelimeleri tercüme etmede işe yarıyor. Sonra onları beyniniz birleştiriyor. Çok az bir İngilizce temel kuralla bile okumanıza destek verir. Benim İngilizce'de çok iyi değil. 20 yıldır neredeyse "sadece okuyorum" ama bilmediğim kelimeler veya kavramlar sık sık çıkıyor karşıma. Teknolojiden faydalanıyorum. coursera.org kuslarını incelediniz mi? Günümüzün güncel sorun ve ihtiyaçlarından başlayarak, zevk alarak öğrenebileceğiniz bir çok konuda eğitim veriyor. (Resim yapmaktan, çevreye, toplumsal siyasetten, Einstein'ı anlamaya, vs.vs) Selam ve Saygılarımla

Sadece ikiyüz elektronun durumunu hesaplamak için bile evrenden daha fazla parcacik gerekiyorsa bu teori sanırım olanaksız .Hem pratikte,hem prensipte cünkü evrenin üstünde daha fazla atoma gerek varsa bu durum olanaksız ve bu teoriyi sağlam bir sekilde çürütüyor. Benim icin güzel bir haber bu :) Coursera.org u incelemeye baslicam bu arada degerli dusunceniz ,yorumunuz ,tavsiyeniz icin tesekkür ederim:)