Venüs'ün İnce ve "Yumuşak" Kabuğu, Isı Kaybı Gizemine Cevap Olabilir
Isının, Dünya'nın "kötü ikizi"nden nasıl dışarı aktığının gizemi, gezegenimizin geçmişini anlamamıza yardımcı olabilir.

Venüs, Dünya'dan sadece biraz daha küçüktür, ancak benzerlikler burada sona erer. Dünyanın "kötü ikizi" ezici basınç, kurşun eriten ısı ve asit yağmurundan oluşan cehennem gibi bir dünyadır. Şimdi, Venüs'ün içinin nasıl ısı kaybettiğine dair uzun süredir devam eden bir gizem çözülmüş olabilir. Gök bilimciler, ince ve yumuşak kabuğundaki bir özelliğin yardımcı olduğunu düşünüyor.

Dünya, Venüs'ün sahip olmadığı, tektonik levhalara sahiptir. Isı, Dünya'nın sıcak çekirdeğinden mantoya ve nihayetinde dış kabuğu olan litosfere doğru hareket eder ve ilerlerken soğur. Bu konveksiyon, yüzeydeki tektonik süreçleri yönlendiren şeydir.

65 incelenmemiş koronaya (Venüs'ün yüzeyindeki jeolojik özellikler) bakan yeni bir çalışma, gezegenin litosferinin, Venüs yüzeyindeki diğer yerlerden çok daha ince olduğunu öne sürüyor. Sadece 11 kilometre kalınlıkta, buradan gelen ısı akışı, Dünya üzerindeki ortalama bir yerin ısı akışından çok daha yüksek.

NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'nda kıdemli araştırma bilimcisi baş yazar Suzanne Smrekar, bir açıklamada, "Uzun zamandır Venüs'ün litosferinin durgun ve kalın olduğu fikrine kilitlenmiştik, ancak görüşümüz artık gelişiyor." dedi.

"Venüs, Dünya tarzı tektoniğe sahip olmasa da, bu ince litosfer bölgeleri, Dünya'nın deniz tabanında yeni tektonik levhaların oluştuğu alanlara benzer şekilde, önemli miktarda ısının kaçmasına izin veriyor gibi görünüyor."

Son birkaç yılda, Venüs'ün jeolojik olarak daha önce düşünülenden çok daha aktif olduğuna dair kanıtlar artıyor. Korona bu konuda kesinlikle önemli bir odak noktası olmuştur, ancak başka belirtiler de vardır. Ve Venüs'ün jeolojik etkinliği bugün Dünya'daki hiçbir şeye benzemese de, tektonik levhalar oluşmadan önceki geçmiş Dünya'ya benziyor olabilir.

Smrekar, "İlginç olan, Venüs'ün, Dünya'nın 2,5 milyar yıl önce nasıl göründüğünü daha iyi anlamamıza yardımcı olmak için geçmişe bir pencere sağlaması. Bir gezegen tektonik levhalar oluşturmadan önce meydana geleceği tahmin edilen bir durumda." dedi.

Araştırma, 1989'dan 1994'e kadar Venüs'ün yörüngesinde dönen Magellan görevi tarafından toplanan tarihsel verileri kullandı. Venüs yüzeyini görüş alanından koruyan yoğun bulutları delebilen radar kullanarak gezegenin haritasını çıkarmıştı. Smrekar'ın baş araştırmacısı olduğu, NASA'nın yaklaşan VERITAS görevi, Magellan'ın kaldığı yerden devam edecek.

Smrekar, "VERITAS, bu aktif alanların nerede olduğunu saptayabilen ve litosferik kalınlıktaki yerel değişimleri daha iyi çözebilen yörüngede dönen bir jeolog olacak. Hatta deforme olan litosferi bile yakalayabileceğiz." diye açıkladı. "Volkanizmanın litosferi gerçekten Dünya kadar ısı kaybedecek kadar ‘yumuşak’ yapıp yapmadığını veya Venüs'ün daha fazla gizemi saklayıp saklamadığını belirleyeceğiz."

Çalışma Nature Geoscience'da yayınlandı.

Bu içerik IFLSCIENCE’da yayınlanmıştır.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum