Chikungunya Virüsünün Salgını Küresel Risk Teşkil Ediyor, DSÖ Uyarıyor

DSÖ, yirmi yıl önceki büyük bir salgında görülen erken uyarı işaretlerinin aynısını şu anda da gözlemlediklerini ve bunun tekrar etmesini önlemek istediklerini belirtti.

Chikungunya, sivrisinekler aracılığıyla bulaşan, ateş ve genellikle oldukça şiddetli eklem ağrısına yol açan viral bir hastalıktır. Bazı durumlarda ölümcül olabilir.

“Chikungunya çok bilinmeyen bir hastalık olabilir ama şu anda dünya genelinde 119 ülkede tespit edilmiş ve bulaşmış durumda. Bu da 5,6 milyar insanı risk altında bırakıyor,” dedi DSÖ’den Diana Rojas Alvarez.

2004-2005 yıllarında, chikungunya virüsünün Hint Okyanusu’ndaki adalarda büyük bir salgına yol açtığını, buradan tüm dünyaya yayılarak yaklaşık yarım milyon kişiyi etkilediğini hatırlattı.

“Bugün DSÖ yine aynı yayılma desenini görüyor: 2025’in başından bu yana Réunion, Mayotte ve Mauritius’ta büyük chikungunya salgınları bildirildi. Réunion adasında nüfusun üçte birinin enfekte olduğu tahmin ediliyor,” dedi Rojas Alvarez, Cenevre'deki basın toplantısında.

 

Alarm veriyoruz

DSÖ’ye göre, chikungunya belirtileri dang humması (dengue) ve Zika virüsü hastalığıyla benzerlik gösteriyor, bu da teşhisini zorlaştırıyor.

Rojas Alvarez, tıpkı 20 yıl önce olduğu gibi virüsün şimdi de Madagaskar, Somali ve Kenya gibi bölgedeki diğer yerlere yayıldığını söyledi.

“Güney Asya’da da salgın düzeyinde bulaşma görülüyor,” diye ekledi.

Avrupa’da, Hint Okyanusu adalarındaki salgınla bağlantılı olarak ithal (dış kaynaklı) vakalar bildirildi. Fransa’da yerel bulaşma da raporlandı, İtalya’da ise şüpheli vakalar tespit edildi

“2004’ten sonra yaşanan salgında da aynı bulaşma desenleri görülmüştü. Bu nedenle DSÖ, tarihin tekerrür etmesini önlemek için acil önlem çağrısında bulunuyor,” dedi Rojas Alvarez.

Ölüm oranının yüzde birin altında olduğunu, ancak vaka sayısı milyonlara ulaştığında bu oranın bile binlerce ölüm anlamına gelebileceğini belirtti.

“Ülkelerin erken hazırlık yapabilmeleri, vakaları erkenden tespit edebilmeleri ve büyük salgınlara yol açmamak için kapasite geliştirebilmeleri adına şimdiden alarm veriyoruz.”

 

Kaplan sivrisinekler

Rojas Alvarez, bağışıklığın düşük ya da hiç olmadığı bölgelerde virüsün hızla yayılıp nüfusun dörtte üçüne kadarını etkileyebileceğini açıkladı.

Chikungunya virüsü insanlara en sık olarak Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü dişi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşıyor.

İkincisi, yani halk arasında “kaplan sivrisinek” olarak bilinen tür, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle ısınan dünya ile birlikte kuzey bölgelerde de görülmeye başlandı.

Bu sivrisinekler genellikle gündüzleri ısırıyor; özellikle sabah erken saatlerde ve öğleden sonra daha aktif oluyorlar.

DSÖ, insanların kendilerini sivrisinek kovucu kullanarak ve kovaların, kapların içinde su birikmesine izin vermeyerek — sivrisineklerin üreyebileceği alanları engelleyerek — korumaları gerektiğini vurguladı.

Bu yazı SCIENCEALERT’ de yayınlanmıştır.