Ayın Evreleri Uyku Süremizi Belirliyor

Uyku, her insan için hayati öneme sahip birkaç içgüdüsel davranıştan biridir. Ancak milyonlarca kişi yeteri kadar uyumuyor veya uyuyamıyor.

Bazı insanlar başını yastığa koyduğu an uyuyabilirken bazıları ise saatlerce yatakta dönmesine rağmen uyuyamazlar. Bu farklılık uykudan uyanma aşamasında da devam eder. Bazıları sabahın ilk ışıklarında uyanırken bazıları ise çok daha uzun süreler uyuyabiliyor.

Her insanın hayatında yeterince uyumasını engelleyen birçok özel durum olabilir. Ancak on binlerce yıldır tüm insanların uyku sürecine etki eden bazı gizemli durumlar da bulunuyor. Bu gizemli durumlardan bir tanesi de ayın evrelerine göre insanların uyku sürelerinin değişmesi.

Bu konuda araştırmalar yapan bir grup bilim insanı İsveç'in Uppsala şehrinde yaşayan 852 denek üzerinde uyku süresini ve uyku kalitesini ölçerek incelemelerde bulundular. Denekler 22-81 yaş aralığındaki kadın ve erkeklerden oluştu. Ölçümler 2 yıl boyunca devam etti.

İnsanların karanlıkta daha iyi uyuma eğilimine sahip oldukları göz önüne alındığında, dolunay gecesinde Ay’ ın artan parlaklığı nedeniyle uyku sürelerinin azalacağı düşünülmektedir. Bazı küçük çaplı araştırmalar bu öngörüyü desteklemese de yapılan bu yeni ve büyük çaplı araştırma Ay'ın evrelerinin uyku süresi ve uyku kalitesi üzerine önemli etkilerinin olduğunu doğruluyor. Ancak herkes bu durumdan aynı oranda etkilenmiyor.

Uppsala Üniversitesi’ nden Christian Benedict “Ay döngüsü sürecinde uykusu takip edilen erkeklerin ayın parlak olduğu gecelerde daha az uyuduklarını tespit ettik.” diyor. “Buna karşılık, kadınların uyku süresi ve uyku kalitesi ayın evrelerinden daha az etkilendi.” diyerek ekliyor Benedict.

Araştırma sonuçlarına göre kadınların dolunay gecelerindeki uyku süresi, Ayın parlaklığını kaybettiği diğer gecelere nazaran 12 dakika daha az. Bununla birlikte erkekler ise dolunay gecelerinde ortalama 20 dakika daha az uyuyor. Ayrıca parlak Ayın etkileri erkeklerde çok daha belirgin olarak görülüyor. Dolunay gecelerinde erkeklerin uyku kalitesinin %3,4 daha düşük olduğu ve uyku evrelerinde kesintiler olduğu görüldü.

Benedict, “Çalışmamız, uyku süresi ve ayın evrelerinin birbiriyle doğrudan ilişkili olup olmadığını tam olarak çözemez.” diyor. Bunun nedeni insanların uyku süresini ve kalitesini etkileyen çok fazla sayıda çevresel faktörün olmasıdır.

Ayrıca uyku süresini Ay’ ın doğrudan etkilediği varsayıldığında, bu etkiyi oluşturan tek neden de yansıttığı ışığın parlaklığı olmayabilir. Ayın kütlesel çekim etkisi ve jeomanyetik etkisi gibi faktörler de uyku süresini etkiliyor olabilir. 

 

İleride yapılacak yeni araştırmalarla ortadaki bu bilinmezlikler netliğe kavuşacak olsa da şu anki verilerin büyük bir kısmı Ayın evrelerinin bir şekilde uyku süresine ve kalitesine etki ettiğini gösteriyor.

 

Kaynaklar:
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0048969721052992?via%3Dihub
https://www.sciencealert.com/giant-study-shows-the-moon-exerts-a-powerful-influence-on-how-we-sleep