Bir kara delik nasıl 2 boyutlu olabilir?
Kara deliklerin 2 boyutlu gök cisimleri olduğu yeni öğrendiğim bir şey. Onları sadece olay ufkundan ibaret düşünmek pek akla yatkın gelmiyor evet içeriden veri almanın hiçbir yolu yok ama oradalar sonuçta ve bizim evrenimizde 3 boyutlu bir alan kaplıyorlar doğrusu nedir bu işin?
Yok öyle bir şey, nereden öğrendin?
Deniz yüzeyindeki girdabı düşünün. Deniz yüzeyinden hangi açıdan gelirseniz gelin, sadece girdabın yüzey alanına ulaşırsınız. Karadeliklerde, evren dokusuna çökmüş (kütle çok olduğu için değil, yoğun olduğu için) çeşitli kütle çekim kuvveti değerlerine sahip (yani farklı büyüklüklerde) karadelikler olabilir. Uzayda karadelik alanına hangi açıdan yaklaşırsanız yaklaşın, her zaman girişi görürsünüz. Karadeliklerin 3 boyutlu etkileri, kütle çekim kuvvetlerinden kaynaklanır. Eğer karadelikler 3 boyutlu olsaydı; önleri-arkaları olacağı gibi, bunları gözleyebilmemiz de mümkün olurdu.
Girdap örneğine ve kara deliğe hangi açıdan yaklaşırsak yaklaşalım girişi göreceğimizin doğru olduğuna katılıyorum ama bunun Dünya'ya hangi yönden yaklaşırsak yaklaşalım yüzeyini görürüz demekten farkı ne? Kara deliğin bize en yakın noktası ile en uzak noktası arasında uzunluk ölçüleriyle ifade edilebilecek mesafe var bu onu 3 boyutlu küresel bir cisim yapmazmı?
Bu arada küreyi tanımlamanın bir buldum sanki. Gözlendiği her yönden en yakın ve en uzak noktaları arasındaki mesafenin eşit olduğu cisimlere küre diyebilirmiyiz ? Biraz gereksiz oldu ama öyle not düşeyim dedim :))
Girdap örneği, aslında 2 boyutlu bir alandan (deniz yüzeyinden) , üç boyutlu bir alana (girdap) yaklaşımı anlatıyor. Bu, karadelik 4 boyutludur anlamına gelmiyor tabiii. Benzetme sadece. Kesin olan evrenimizin 3+1 boyutlu kısmını tanımlayabildiğimizdir. Şöyle düşünebilirsiniz. Şişen bir balon evrenimizi temsil etsin. Bu evrenin zarı üzarinde yaşadığımızı farz edin. Şimdi bu balonun zarı içine bir çökme alanı düşünün. Bu alan dışa -genişleme yönüne doğru olsun. Siz, bu zar üzerinde hangi açıdan gelirseniz, gelin bu çökme alanına, her zaman aynı durumla karşılaşırsınız. En uzak veya en yakın dediğiniz kısımlar, sadece 2 boyut üzerindeki mesafeler (yakın ve uzak kenarları) olabilir. İşin esasında, kütleçekim alanlarının uzay zaman dokusunu bükmeleriyle alakalı. Yoğunluğu çok fazla olan enerji, bu alanda çökme yapıyor ve bildiğimiz uzay-zaman dokusundan çıkıyor.
Doğrusu karadeliklere neden 2 boyutlu gök cisimleri dendiğini yine anlamadım. Şişen balon örneğinde evreni bunun 2boyutlu yüzeyi olarak kabul ettik. Yani bir alana sahip herşey örnekte 2 boyutlu burada 3 boyutlu oluyor. Çökme alanı dediğiniz şeyin bariz hesaplanabilir alanı var. Mesela bizim 3boyutlu evrenimizde kara delik 2 boyutlu olay ufkundan ibaret ise balon örneğinde daire çizen 1boyutlu çizgiden ibaret olması gerekmezmi? Dahada merak ettiğim içinin ne olduğu yokmuş gibi mi kabul edeceğiz?
Kullandığınız mantıkla 3 boyutlu olmaları gerektiği doğru. iş uzay-zaman bütünlüğü ile ilgili bükülme öyle bir noktaya geliyor ki bir noktadan sonrası bizden ışık hızıyla uzaklasiyormus gibi davraniyor. yani içerisi dediğiniz bölge pratikte bizim uzay-zamanımızın dışında kalıyor(cümle tam olarak bana ait değil). Böyle olunca bizim evrenimizde 2 boyutlu yüzey kalıyor sadece. benim bildiğim bu kanıtlanmış birşey değil olay ufkunun planck kalınlığında olma ihtimali var ve bu onu 3 boyutlu yapar.
Gddfgjj
Kullandığınız mantıkla 3 boyutlu olmaları gerektiği doğru. iş uzay-zaman bütünlüğü ile ilgili bükülme kırmızıya kaymadan doppler etkisinden yola çıkarak öyle bir noktaya geliyor ki bizden ışık hızıyla uzaklaşıyormuş gibi davranıyor. yani içerisi dediğiniz bölge pratikte bizim uzay-zamanımızın dışında kalıyor(cümle tam olarak bana ait değil). Böyle olunca bizim evrenimizde 2 boyutlu yüzey kalıyor sadece. benim bildiğim bu kanıtlanmış birşey değil olay ufkunun planck kalınlığında olma ihtimali var ve bu onu 3 boyutlu yapar.
Cevaplarınız için teşekkür ederim. Nereye bakmam gerektiğini anladım. Kırmızıya kayma uzay-zaman bütünlüğü gibi kavramların üstüne gitmeliyim.
Hdhzygf
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://www.fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")