Buz Çekirdekleri, Son 2500 Yıldaki Devasa Volkanik Patlamaları Ortaya Çıkardı
Buz Çekirdekleri, Son 2500 Yıldaki Devasa Volkanik Patlamaları Ortaya Çıkardı

Yaklaşık 60.000 yıllık bir geçmişe sahip buz çekirdeklerini inceleyen bilim insanları, son Buz Çağı'na kadar uzanan binlerce volkanik patlamanın belirtilerini buldular. Bu patlamaların 25'i, Dünya'nın son 2500 yılda gördüğü herhangi bir şeyden daha büyük.

Araştırmacılar, Antarktika'da (737 patlamanın kaydedildiği yer) ve Grönland'da (1,113 püskürmenin bulunduğu yer), her iki kutbun yakınındaki çekirdekleri kazdılar. Toplam 85 patlama, her iki kutupta da kanıt bırakacak kadar büyüktü.

Bu kanıt, patlamaların geride bıraktığı sülfürik asit birikintileri şeklini alıyor. Araştırmacılara, belirli volkanların ne kadar büyük ve etkili olduğuna dair ipuçları veriyor.

Fotoğraf: Anders Svensson buz çekirdeklerini inceliyor.

Danimarka'daki Kopenhag Üniversitesi'nden fizikçi Anders Svensson, "Eski volkanik patlamaları yeniden yapılandırmak için buz çekirdekleri diğer yöntemlere göre birkaç avantaj sunuyor" diyor. "Gerçekten büyük bir patlama meydana geldiğinde, sülfürik asit üst atmosfere püskürtülür ve daha sonra Grönland ve Antarktika da dahil olmak üzere küresel olarak dağıtılır. Düşen sülfürik asit miktarına bakarak bir patlamanın boyutunu tahmin edebiliriz."

Ekip, en düşük 1 ile en yüksek 8 arasında değişen Volkanik Patlayıcılık İndeksini (VEI) kullanarak, 1815 Tambora patlamasını (VEI 7) aşan 69 volkanik patlama buldu - bu olay güneş ışığını engellemek için yeterliydi.

Bu 69 patlama, yaklaşık 26.500 yıl önce Taupo Gölü, Yeni Zelanda'da (VEI 8) ve yaklaşık 74.000 yıl önce Toba, Endonezya'da (VEI 8) bir patlamayı içeriyor. Buna karşılık, İzlanda'daki 2010 Eyjafjallajökull patlaması VEI ölçeğinde 4 puan alırken, Şili'deki 2011-2012 Puyehue-Cordón Caulle patlaması VEI 5'e ulaştı.

VEI 7 patlamaları her bin yılda bir veya iki kez gerçekleşir, bu nedenle bir sonrakine yaklaşmış olabiliriz. Araştırmacılara göre bir sonraki VEI 8 patlaması 100 yıl ile birkaç bin yıl içinde olabilir.

Araştırma, Dünya'nın volkanik kaydındaki bazı boşlukları dolduruyor; bu, 2500 yıl öncesinin ötesinde biraz bulanık olan bir kayıt.

Svensson, "Yeni 60.000 yıllık volkanik patlama zaman çizelgesi bize her zamankinden daha iyi istatistikler sağlıyor" diyor. "Şimdi, bu büyük patlamaların modern zamanlardan daha çok tarih öncesi Buz Çağı'nda meydana geldiğini görebiliyoruz. Büyük patlamalar nispeten nadir olduğu için, ne zaman meydana geldiklerini bilmek için uzun bir zaman çizelgesi gerekiyor. Şu anda sahip olduğumuz şey bu."

Araştırmacılar, farklı kutuplardan alınan buz çekirdekleri arasında zaman çizelgelerini senkronize eden önceki çalışmalara dayanarak hem Antarktika hem de Grönland'da önemli etkileri olan patlamaları daha doğru bir şekilde tanımlamalarını sağladı.

Araştırma sadece bir tarih bilgisinden daha fazlasıdır. Buz çekirdekleri ayrıca patlamalardan önce ve sonra sıcaklıkları yakalar ve bize küresel iklim üzerindeki etkilerine dair bir pencere açar. En büyük olaylar, patlamadan sonra 5-10 yıl soğumaya neden olabilir.

Dünyanın ikliminin buz çekirdeklerinde belgelenenler gibi büyük olaylara karşı ne kadar hassas olduğunu bilmek, gelecekteki iklim modellerini şekillendirebilir.

Svensson, "Buz çekirdekleri, patlamalardan önceki ve sonraki sıcaklıklar hakkında bilgi içerir ve bu da iklim üzerindeki etkiyi hesaplamamıza olanak tanır" diyor. "Büyük patlamalar bize gezegenimizin iklim sistemindeki değişikliklere ne kadar hassas olduğu hakkında çok şey söylediğinden, iklim tahminleri için faydalı olabilirler."

Araştırma, Climate of the Past'ta yayınlandı.

Fizikist
Türkiye'nin Popüler Bilim Sitesi

0 yorum