Öncelikle konuya hakim olmayan arkadaşlar için soruda geçen deneyin anlatıldığı videonun linkini vereyim. İngilizce altyazı mevcut. https://www.youtube.com/watch?v=mMDuakmEEV4 Öncelikle elbette 6 değil 7 saniye. Karar aldığımızda bunun zihnimizde eş zamanlı olarak belirdiğini düşünürüz fakat videoda bilinçli zihnimizde beliren kararların aslında 7 saniye önce belirlendiği söyleniyor. Öncelikle kesin bir yargı oluşturmadan bu noktada bilinçli ve bilinçsiz zihnin rolünü unutmamak gerekiyor. Hatta zihnin bilinç ve bilinç-dışı kısımlarının bu süreçte nasıl rol oynadığı beni çok heyecanlandırdı. Normalde bir şeyi yapmaya,yapmamaya karar verdiğimizde; verdiğimiz karar ile onu vücudumuz aracılığı ( 5 duyu organımız, vücut dilimiz ile ) dış dünyaya ( insanlara ve diğer canlılara ) yansıttığımız zaman aralığının senkronize olduğunu düşünürdüm fakat ben bunun böyle olmadığını david eagleman sayesinde öğrenmiştim, keşfetmiştim. İnsan hareketlerinin ( eylemlerinin ) hepsi ( refleksler hariç ) hepsi tam yarım saniye önce beynimizde yaşanmıştır. Ek olarak davranış bilimi sayesinde insanların " kaba, genel " bir şekilde vücut ve yüz ifadelerini okuyarak hangi duyguları hissettiğini bilebiliyoruz. Fakat zihin sadece duygulardan ibaret olmadığı için davranış bilimi zihin okumada sadece bir araç. Şimdi konu şu; insan zihnini, ve zihnin aldığı kararları eyleme geçirmeden okuyabilir miyiz ? Evet belirli derecelerde okuyabiliriz. Çoğu zaman da okuyamayız. 1-)Eğer zihnimizin " bilinçli kısmı " karardan önce geliyorsa okuyamayız. Çünkü ben kararı almadan önce bilinçli bir şekilde onu beynimde oluşturdum. Bilinçli oluşturduğum kararı da, bir başkasının bir şekilde okumayı başaramayacağı kadar kısa bir sürede " eyleme " döktüm. Karar ve eylem arasında sadece nanosaniyeler, en fazla milisaniyeler var. 2-) Eğer zihnimizin yine '' bilinçli kısmı " karardan 7 saniye sonra gelip bunu eyleme döküyorsa evet, okuyabiliriz. Burada bilinç-dışının rolü nedir ama ? Benim bilinçli olarak aldığımı düşündüğüm fakat bilincim dışında zihnimde beliren o karar nasıl ortaya çıktı ? Bilinçsizce ortaya çıkan bir kararı bilinçli olarak eyleme dökmekten bahsediyoruz. Bize şunu sormayı teşvik ediyor: " Özgür irademiz var mı ? Yoksa biyoloji, kimya ve fizik tarafından zekice kodlanmış bilgi transferinin " beyin dili " aracılığı ile insan denilen canlıya " bilinçsiz bilinç " kazandırma yetisi mi söz konusu ? Çok karmaşık oldu fakat hayatımda sorduğum en güzel soru ayrıca.

https://www.fizikist.com/beyin-firtinasi/26788/

Sayin Kemal bey, yukarda ki videoyu ingilizcem olmadigi icin izleyemedim. Simdi bu deneye göre biz herseyi yaptigimiz ,yapacagimiz tum hersey 7 saniye once mi belirleniyor? Basit bir örnek verecek olursak: karsilikli konusurken karsimdaki insanin sorusuyla beynim uyarilir uyarilmaz verecegim cevap cok kisa sureli o anda 7 saniye nasil geciyor. Dusuncelerimizi iletmek bile bilincaltinda 7 saniye oncesine mi dayaniyor john dylan haynese gore? yoksa karistirdigim noktalar mi var? Simdi bu 7 saniyelik bilincten onceki zaman araligi farkli durumlarda ve sartlarda azalamaz mi ? Basitce herhangi birseyi algilamak da mi 7 saniye surer? Dusunce zamaniyla karar zamani farkli mi ayni mekanizma mi ? Simdi john dylan haynes beni denek olarak fmri da izlese ,dusunce zamanini olcse ve bana sorular sorsa bende o sorulara cevap versem. Verecegim cevaplar fmri da en fazla kac saniye geriye gidebilir ki yani bu 7 saniyekik süre degismez mi? Cunku bana sirulan soruyla cevaplamam arasinda en fazla tahminen 2 3 saniyelik fark olur. Cihazda bu aktivite 7 saniye öncesine gidemez.Yani bu 7 saniyelik sure sabit bir suremidir? kafam cok karisti yardimci olursan cok sevinirim kemal bey...

Bu yarim saniye önce beynimizde yasanan olay aslinda 7 saniyeymis. EEG ile yapilan benjamin libet deneyi yarim saniyeyken daha detayli dogrudan beyni inceleyen FMRi cihazina gore 7 saniyeymis gibi bir durum ortya cikiyor yani ayni deney ama sure aralik uzuyor. Bu durumda biz 7 saniye gecmiste mi yasiyoruz her halükarda yoksa bu sure degisken midir john dylan haynes ne diyir bu konuda?

Peki bir konu hakkinda akil yuruturken aktif bir sekilde dusunurken, yorumlarken beyin yine 7 saniye oncesinden mi aktivite baslatir? Bilginiz var mi bu konuda ? Cevaplarsaniz minnettar kalirim Kemal bey..

Öncelikle benimde çok kapsamlı bir bilgim yok fakat bu konu ile dolaylı olarak alakalı araştırmalarım olmuştu fakat pek ilgi çekmedi. 7 saniye kararlar, davranışlar, düşünceler ve beyin aktivitesi için farklılık göstermek zorunda. Çünkü karar verdiğinde bunu iskelet-kas koordinasyonu ile eyleme dökmen sadece nanosaniyelik bir süre. John dylan'ın sorduğu soru bundan daha önce karar öncesi noktaso ( predecision ). Beynin özel noktasında hareketlenme başlıyor ( A ), karar aldığımız şekillenmiş düşünce ortaya çıkıyor ( B ) ve bunu iskelet-kas koordinasyonu ile eyleme döküyoruz. ( C ) B-C arası nanosaniyelik bir süre, fakat dylan'a göre 7 saniyelik süre A ile B arasındaki zaman. Bilinç-dışının oluşturduğu kararı bilinçli olarak algıladığımız zaman aralığı işte sanırsam bu 7 saniyeye denk geliyor. İşin içine bilinçli düşünceler girdiğinde bu 7 saniyeden söz edemeyiz. Ve evet beyin kendi içerisinde saniyenin binde biri gibi kısa sürede haberleşir. Nano saniyeler mertebesi. Bu zaman farkı farklı nöron ağları ve nöral ağ uzunlukları için değişiyor tabi. Libet deneyi ve john dylan deneyi tamamen olmasa da farklı deneyler. Libet deneyinde özgür iradenin olup olmadığına dair bir deney söz konusu iken john dylan deneyinde insan zihinin bazı derecelerde okunması söz konusu. Ama ek olarak bahsettiğim 1 ve 2 olarak bahsetiğim durumlar olduğu için libet deneyi ile benzerliği var. Ve hayır düşünce hızı ve beynin sinir ağlarının kendi içinde haberleşme hızı dediğim gibi saniyenin binde biri.

Benimde kafam karıştı fakat pek fazla üstüne düşünmek istemiyorum çünkü sonu olmayan ve araştırma fırsatım olmayan şeyleri çok düşünmek anın içine edebiliyor. Ama umarım bu başlığa katılım verimli olur ve herkes deneyi temel olarak yorumunu ortaya koyar. Benim yorumlarım dağınık çünkü zihnimden çıktığı gibi direk yazıyorum. ( fabrikadan direk (: )

Ya sanirim deneyi soyle yorumlamak gerekecek : simdi bur kisiye istedigin zaman onundeki tusa bas desem desigin gibi nerdeyse nanosaniyelik birsürede tusa basacaktir. Lakin bu A B arasi 7 saniyekik sureci kimse cihaz disinda gozleyemedigi icin o surecten haberdar olmayacak. Simdi bu basit tusa basma eylemini birine yaptirirken 7 saniye bekledigini dusunsene bu imkansiz aslinda bu A B arasi tamamen erisim disi. Sonucta denek de deneyi yürütende 7 saniye gecmiste( A B )yasadigi icin zamani anindalikli yasiyor.Ama bu seferde su sorun ortaya cikiyor:saniye de 4 metreden 100 metreye cikan sinirsel iletisim var burdan hareketle her kararin ayni surede bilince cikmasi mumkun degil.kimi kararlar hangi noron tipinden ciktigina ne kadar o konu hakkinda baglanti kurudguna gore bilince cikan süre degisiyor.peki o zaman degisen bu sure (A B ) arasindaki sürec mi ? Yoksa Ab sureci sabitken bilincte degisen surecler mi ?

Bilmiyorum. Konu ile ilgili bir akademisyenin ya da araştırmacının daha tatmin edici cevaplar vereceği sorular bunlar.

https://bilimfili.com/ozgur-irade-bir-yanilsama-mi/

bunun yararlı olacağını düşünüyorum

Söz konusu deney ve sonuçları gerçekten çok şaşırtıcı oldu, epeyce ses getirdi popüler bilim camiasında. Güzel açıklamalarınızdan yararlandım teşekkür ederim. Fizikçi olmadığımı tekrar hatırlatarak bu konudakiçok ham bir düşüncemidile getirmek isterim. Üzerinde çalıştığım bazı sistemlerde bizim sanki tek bir şeyden bahseder gibi dile getirdiğimiz Bilinç'in aslında 3 ayrı bölümden oluştuğunu söylüyor. Detaya girmeden benim düşüncem, söz konusu bu 7 saniyenin standart insan olarak farkında olmadığımız bilincimizin Kane ve Ku diye adlandırılan diğer kısımlarının konuyu kendi aralarında müşavere edip Lono kısmına yani kararlarımızı verdiğimiz ve uyanık bilincimiz dediğimiz bölümüne iletim süreci olduğunu sanıyorum. Belki bu çıkarımım sebebyle de özgür iradeninolmadığı ile ile ilgili en ufak bir şüpheye kapılmadım..

Sanirim bilincli kararlar böyle gecikiyor. Çünkü nasilsin? Sorusuna verilen cevap kisa sürer 6 saniye sürmez karar süreci cetrefilli oldugu icin süre alir. Olayin rasyonellestirilebilecegi tek nokta bu baska da diger her turlu aciklama metafizikten de öte olaganüstü sacmalik iceriyo...