Asimov\'un bir roman dizisinde Gaia vardı. Tek bir bilinç halinde organize olabilen bir gezegen. Cansız maddelerde bilinç kazanıyordu. İlk önce “canlının ve canlılığın” doğru tanımını yapmak lazım. Doğmak, büyümek, çoğalmak ve ölmek ise canlılık bazı problemlere saplanmak mümkün bence... Canlılığı; \"ne düzeyde olursa olsun bir bilince sahip olma ve sistem içinde bir işlev görüp sürekliliğini sağlamak\" olarak ele alırsak kavram genişler. Canlı da, canlılığa sahip bir sistemler bütünü olarak ele alabiliriz. Sorunuz aslında çağlardır felsefecileri ve din adamlarının meşgul etmiş bir sorudur. Canlılık, hayat, ruh için tanımlar aramışlardır. Yukarıdaki tanımlara ekleyici, geliştirici hatta tamamen değiştirici birçok tanım ekleyebilirsiniz. Cevabıma (inancıma) gelince; Canlılığı en basit anlamdan, bilinçli olarak gelişebilme ve üreyebilme işlevleri açısından ele alacağım. Deniz dibindeki çeşitli metal iyonları, benzer elektrik yüklerine sahip olmalarına rağmen, aynı metal atomlarını toplayarak büyürler. Zaman zaman kırılan parçalar da kendi başlarına iyon toplamaya devam ederler. Yoğun çözelti halindeki bazı moleküller sıcaklık, basınç gibi durumlarda birleşerek farklı atomik ya da moleküller bağlar kurarak kristalleşirler. En güzel su buzu ile çeşitli kalsiyum, karbonat ile klorür ve klorit tuzları buna örnek olabilir. Benzer molekülleri toplayarak büyürler. ( Hediyelik eşya olarak ta satılan ”büyüyen kristaller” var.) Yine bazı araba üreticileri, hafızası olan metallerle jantlar üretiyorlardır. Jant eğildikten sonra üzerine bir kova kaynar su dökmek, eksi haline dönmesi için yeterli oluyordur. Gene son dönemlerde kristallerin yapıları üzerinde bilgi depolama teknikleri çalışmaya başladı. En küçük birim petabyte olacak gibi… Ama bunların hiç birini canlı ve canlılık olarak ele almıyoruz, çünkü aradığımız bilinç yok. Diğer yandan yarın öbür gün kendi kendine öğrenen yazılımlarla olan ilişkimizde; karşımızdaki bilinçli ama vücutsuz varlıklara ne diyeceğiz? Eğer bir atom’un ya da molekülün başka atom ve/veya moleküllerle bağ kurması, uzun molekül zincirleri oluşturması sonrasında kopan zincirlerin etraftan materyal alarak kendisini tamamlamasını canlılık olarak sayarsak, birçok atom ve molekül içinde canlılık emareleri var diyebiliriz. Ama bu bir bilinçle desteklenmiş uygulama olmadığı için canlı diyemiyoruz. Hepsi moleküllerin elektrik yüklerine göre çeşitli ortam atom ya da moleküllerini kendilerine çekerek ortak bağ oluşturmaları sonucu oluşuyor. Yani tamamen kimyasal işlemler. Ancak ilk yarı canlı örnekler de bu kimyasal işlemlerin sonucunda oluşmuştur. Birçok aminoasit moleküllünden 20 tanesi ( Hepsi ışığı aynı yöne polarize ediyor) yaşamın temel taşı olarak, kendisini kopyalayan ve bu şekilde çoğalan molekülleri oluşturdular. İlk ilkel canlı diyebileceğimiz basit mikroorganizmalar ise çok basit moleküllerin bir araya gelerek oluşturduğu yapılardı. Önceleri birkaç molekül bir araya geldi, bir kısmı kopyalamayı sağlarken bir kısmı çevreden materyal sağlıyordu. Bir kısmı da yeni moleküllerle bağ kurulmasını sağlıyordu. Böylece uzun zincirli dev moleküllerle dolu bir çorba içinde, hayat dediğimiz yapı başladı. Yani cansız maddelerin uzun bir süreçte, çok fazla olasılık içinde kendisini kopyalayabilecek, çoğaltabilecek molekül zincirlerinin de oluşturması şaşırtıcı değil. Saniye de (10 üzeri 10) molekülün bağ kurup, daha güçlü yapılar oluşturup, bozulduğunu düşünün. Bir de bu saniyelerin en az 2.5 milyar yıl sürdüğünü düşünün… Ne kadar çok olasılıkta moleküller oluşmuş ısı, basınç, ultraviyole ışın gibi etkilerle bozulmuştur kim bilir. İçlerinden birkaç tanesi belli koşullar altında bütünlüklerini koruyorlar. Bütün olay da bu zaten. Tabii burada önemli çıkıyor karşımıza; Evrim ve hayat nedir? Bu felsefi ve cevabı kişiye göre değişiyor. Evrim hayatın doğal ve gerekli bir parçasıdır. Aksi halde canlılık; şartlara göre uyum ve süreklilik sağlayamazdı. (Buradan hayatı çok bileşkeli ve yönlü bir “sistemler bileşkesi “ olarak ele alıyorum.) Evrimdeki temel amaç, canlılığın sürdürülmesi ve aktarılmasıdır. O zaman ikinci soru geliyor karşımıza; Hayat’ın amacı nedir? Çok kısa özetle; İlk varoluşunda evrendeki engin ve dingin yapı bozulunca, yeni sistemler oluştu… Tüm bu sistemlerde tekrar nötr diyebileceğimiz eski durumlarına dönmeye çalıştılar. Sonuç olarak bu amaçla bileşikler ve birleşimler oluşturup, canlı dediğimiz üst yapıya kadar ulaştılar. Canlı, canlılığı yanında geliştikçe bilinç de kazanmaya başladı. Böylece hayatın amacını en üst düzeyde bilince sahip bir organizmaya doğru evrilmek olduğunu varsayabiliriz. Bilinç düzeyinin artması ile bir gün canlılığın fiziksel beden dediğimiz sistemlere de ihtiyaç duymayacağını, hatta evrende şu an bile böyle yaratıklar olabileceğini düşünüyorum. Ama bunları doğrulama ya da yanlışlama imkânı yok. Bu nedenle tüm yazdıklarım sadece inanç çerçevesinde geçerlidir. (Bilimsel değeri yok, belki, ilham verici olabilir en fazla) Evrim ve süreci bize çok uzun ve meşakkatli bir süreç gibi gözükse de; bütün her şeye hakim bir bilinç için bir anlık bir iştir. Eğer amaç her şeyi birbirine, sebepler zincirleri ile bağlamak ise bununda en temelle bir bağının (yani ilk kütle ve parçacıklarla başlayan bir sürecin içinde) olması çok doğal değil midir? (Evrimi reddetmek bana göre Allah’ın mucize de adını verebileceğimiz muhteşem sistemini anlamamak ve O’nu inkâr etmektir. Ama bunlar bu sitenin içeriğinden çok ayrı felsefi konular.) Not: Felsefe; kelime anlamıyla, “bilgiden bilgi üretmektir.” Felsefeci de bu bilgiyi üreten kişi. \"Bilgi ancak bilimsel temelli olursa (doğrulanabilir ya da yanlışlanabilir) geçerlidir.\" Eğer bunlar yoksa; safsata ve inanılan bir sezgiden başka bir şey değildir. Böyle yapılan bir şey de felsefe değil, demagogların boşa kürek çekmesidir.

Önce canlıyla cansız arasındaki fark nedir ? bunu cevaplamamız lazım. Genel anlamda Dna\'sı olan varlıklara canlı diyoruz sanırım. Ama bu ne kadar doğru felsefi açıdan tartışılabilir. Mesela insan beynindeki özelliklere benzer şekilde biligisayarda yapay zeka oluşturulursa canlı mı sayılacak. Bence canlı cansız yerine bilinçli bilinçsiz diye ayırmak daha doğru olabilir.

Kendi yorumumdan sonra üstteki Burtay beyfendinin yorumunu okudum ve benzer şeyler yazdığımızı fark ettim, şaşırdım :)

Sonuç olarak cansız bilinen maddelerin bile atomlarında nasıl olması gerektiklerine dair kodlar var.Tamam belki biraz saçma veya çılgınca gelebilir ama bunların evrimleşip canlı varlıklar oluşturmadıklarını bilemeyiz.Sonuçta dünya oluştugunda dünyada canlı varlık oranı %0 dı hiç yoktu.

Öncelikle bu konuda tekrar merhaba :-) Haklı olduğunuz nokta ve benim kafamda da bulanık olan nokta aynı. %0 canlılıktan, canlıya NASIL geçildi? Saçma ya da çılgınca değil, tam tersi bence çok akıllıca bir soru. İlk canlı sıfatını hak eden varlığın nasıl oluşabildiğini anlasak devamının da ( çoğalma, evrim, türeme, türleşme filan) kalan hepsini birleştirebiliriz. Ama ilk olan için sorun var. Belirsizlik çok fazla. Eğer işin içine Tanrı\'yı sokacaksak iş çok kolay. Fakat bu sefer evrenin geçirdiği bunca süreç anlamsızlaşıyor. O zaman daha baştan canlıyı yaratmak için bu kadar zaman ve enerji harcamasına gerek yoktu... Evrendeki her şey verimli bir dengede olduğuna göre, bu konuda da aynı şekilde yaratması mantıklı geliyor. Bu nedenle Tanrı\'yı evrenin ilk varoluş anında bırakıyorum. Ondan sonraki gelişen doğal sürecin bir parçası olmalı hayat. Dün \"ütopik izmir\" adlı facebook sayfasında bir haber paylaşıldı. Enerji ihtiyacını taş ve metalden elektron kopararak sağlayan bir bakteriden söz ediyordu. İlkel, her yerde var olan bir bakteri. Enerjisini de diğer canlılar gibi besinleri parçalayarak çıkan elektronlarla değil, direk elektron hasat ederek sağlıyor. O zaman bu tartışma konusu geldi aklıma. 2 hafta evvel daha önceden bildiğim ama alıcı gözle bakmadığım bir konu geçti bir bilim teknik dergi ekinde; sistemlerde \"kritik durum\" ile ilgiliydi. Özü tüm sistemler düzen ile düzensizlik arasında ince çizgide kritik noktada oldukları ve bu şekilde değişimlere uyum sağladığıydı. Çeşitli örnekler vardı. (Arı kuşu, nöronlar filan) Bundan sonrası biraz felsefe... Ama bana göre bu bakış açısı canlılığın oluşmasında da anahtar rol... Eğer evrenin homojen, durağan bir yapıdan oluştuğunu düşünürsek (varsayım), sonradan Kaos\'un oluştuğunu, tüm oluşan parçaların tekrar denge durumunu aramaları normal olurdu. Yani oluşan tüm madde ve enerji (somut bildiklerimiz) durağanlığa dönüş durumunda olacaklardır. Çünkü dengeleri bozulmuştur. Diğer yandan evrenin çok büyük bir kısmı yapısını bozmamıştır. Bizim bildiğimiz evren ve enerji, bütünde daha çok bir kaç kanser hücresi gibi zaten. Bu eğilimin oluşan parçacıkları denge oluşturmak için sistemler oluşturmaya ittiğini, oluşan sistemlerin de daha büyük sistemlere dâhil olarak iç ve dış denge ile bu kritik noktada varlıklarını, değişimlere adapte olarak sürdürdüklerini düşünüyorum. Kuarklar, protonlar, nötrınlar, elektronlar derken atomlar\'da daha üst bir sistem olarak moleküllerde buluştu. Moleküllerin denge durumunu korumaları ise diğer moleküllerle olan etkileşimlerine bağlı. Eğer moleküller arası çok fazla etkileşim olmaz ise moleküllerin de yeni denge sistemleri oluşturmaları mümkün olmaz. Ama sıcak, hareketli ve yaygın bir çözücü içinde (sıvı su gibi) çok sayıda farklı molekül birbirini etkiler, atom ve elektron alır veya koparır... ( Bu nedenle zaten yaşamın olabilmesi için önce sıvı bir çözücü şart düşünülüyor. ) Aynı zamanda moleküllerin bu kadar yoğun etkileşimde olması uzayda her yerde mümkün olmadığı için, yaşamın oluşma koşullarını sınırlı tutuyoruz. Ama bizimki gibi karbon bazlı bir yaşam yerine, başka bir gezegende sıvı çözücüye ve ortam ısısına göre silisyum tabanlı bir yaşam şekli çıkabilir. Karbon altıgen yapısıyla çok güçlü ve çok olasılıklı bağlar kurma yeteneğine sahip… Grafit gibi paralel ve dağılan yapılardan, elmaslara kadar. Silisyum için de benzer özellikler var. Ama sanırım biraz daha sıcak bir ortam gerekiyor. Bir bilim kurguda dünyanın magmasında nefes alan yaratıklar, keşif için yüzeye geliyorlardı. Sonra dünyanın asıl sahibi sorunu nedeniyle tartışmalar çıkıyordu :-) Neyse bu denge kurmaya çalışan sistemlerin bir kaç tanesi yeni bir denge kurarak, bu az evvel sözünü ettiğim \"sadece elektron yiyen bakteri\"nin atalarını oluşturmuş olabilir.

Bu yazı farklı bir açı olarak ele alınabilir. bit.ly/1mqIv3u

Öncelikle birşey söylemek istiyorum sordugum sorulara cevap veren tek kişi sizsiniz size çok çok teşekür ediyorum galiba siteye devamlılıkla giren ikimiz varız diyebilirim :) . Şimdi konuya geçeyim yani kısaca anlatmak istediginiz dünyada birden bire bir canlı türemesi için gerekli etmenler mevcut aslında sizin yazınızı okuduktan sonra mantıklı geldi.Ayrıca geçenlerde yanılmıyorsam satürn\'ün uydusu olan titan\'da dev donmuş su kütleleri oldugu söyleniyordu. Ozaman oradada yaşam olabilirmi yada yaşam yeni yeni oluşuyor olabilirmi ? Bide bahsettiginiz bilim kurgu dizisi Doctor Who\'mu çünkü öyle bir bölüm hatırlıyorum. İnsanlar ile dünyanın eski sahipleri arasında anlaşmazlıklar çıkıordu eski sahipleri yer altından geliorlardı büyük bir hayranıyımda :=)

Merhaba... Öncelikle siteyi takip eden çok. Ancak cevap vermeye tenezzül eden sayısı az. :-( İşin doğrusu; bizim kültürümüzde insanlar daha sonra utanacakları bir duruma düşmekten korktuğu için düşünce paylaşmama hastalığı var. Bizim insanımızın; illaki \"yazdığı şey doğru\" olacak. Yanlış bir şey söylemez, yapmaz, yazmaz. Bu kültürün uzantıları olarakta, paylaşmakta, tartışmakta zorlanıyoruz. Yanlışlarımızdan korkmamayı öğrenene kadar da böyle olacak. Tabii bu yüzden de ülke olarak fazla ileriye de gidemeyeceğiz., Dizi\'ye gelince, sanırım Dr. Who :-) Ben de severim. Sıvı suyun veya başka bir sıvı çözününün (mesela metan gazı) olduğu yerlerede, o şartlara uygun hayat olabilir. Derin deniz dibinde çok uç koşullarda yaşayabilen dünya canlıları var. Üstelik bu dev gezegen ayları, gezegenlerin çekim kuvvetinden dolayı sürekli gel-git yaşıyor. Bu nedenle bu dev ayların içlerinde muazzam enerjiler var. Bundan faydalanan canlı formaları olabilir. Bütün temel sorun; insanın kibiri. Eğer başka canlılarında olduğu kesin saptanırsa, toplumsal düzenin temellerini sağlayan dinlerin durumu ve yorumu nasıl olacak? Her şeyi kendisine ait ve kendisi için gören, kullanan, tüketen insanlığın egosu ne olacak? İnsanlık bu olgunlukla bu konuyu çözene kadar bu konuda kesin net bir şey söylemek zor bu yüzden... Ufak bir yanlış anlama olmuş sanırım: Canlılık dünya üzerinde birden bire var olmadı... Muazzam sayıda ve muazzam farklılıkta olasılıklar içeren gene muazzam sayıdaki moleküllerin sadece 23 tanesinin 1,5-2 milyar yıllık kombinasyonlardan başarılı çıkması söz konusu. Bu da zamana yayılarak aşam aşama olmuştur büyük ihtimalle. Bu gün düşen meteroitlerde ve özellikle kuyruklu yıldız parçalarında çeşitli organik moleküller saptanıyor. Hatta dünya dışı farklı amino asit molekülleri de bulunuyor. Her olasılığa açık olmaya ama kesin olanlara sadece evet demeye çalışıyorum.

Eğer İnglizceniz yeterli değil ise; önce okuyun. sonra bir programla çevirin. Gene okuyun, sonra ingilizcesini okuyun. İşinize yarayacaktır. http://www.iflscience.com/space/enceladus-now-top-candidate-extraterrestrial-life http://www.iflscience.com/space/could-basic-life-exist-titan

Her şeyin tek bir şeyden yaratıldığını düşünün. Mesela su: Düşünün katı her şey buz, sıvı her şey su, gaz fazında olan her şey su buharı. İnsanlar tamamen buz ve sudan. Yani her şey tek bir molekülün bir araya gelmesinden oluşmuş olsa bunu bir tefekkür edelim. Buradan varacağım nokta ortak bir bilinç vardır. Buna İslam da ruh, batı da bilinç ya da her ne denirse densin. Herkesin ve her şeyin tek bir nefisten meydana geldiği bir mutlakiyettir. Araştırırsanız. Tüm felsefeler, metafizik, nöropsikoloji, psikoloji ve atom fiziğinde de böyle ya da benzer açıklamalar vardır. Bu İslam da şuradan çıkar. Akaid de ruh bedene ait değildir. Yani vücuda hapsolacak beden ait olacak beden ile sınırları kapatılacak bir varlık değil. Ve tüm kainata can veren şey bu ortak bilinçtir. Ben evrim görüşüne inanan birisi değilim. Hiçbir şey bu kadar muntazam dönüşemez. Var olan her şey ihtiyaca binaen şekillenmiştir. Her şey olması gerektiği gibi olması evrim ile gerçekleşecek kadar bir şey değil. Her şeyin bir kodu ya da bir şifresi var. Bunları yapan ve programlayan bir üstün akıl daha doğrusu bir yaratıcı olmalıdır. Eğer dinleri ve İslamı araştırırsanız. Ancak objektif bakarak ve doğru kaynaklardan. İslam kelamının doğadaki nizam gibi muntazam ve eksiksiz olduğunu görürsünüz. Beni en çok şaşırtan şey Kur\'an da geçen mealen: \"Biz her şeyi çiftler halinde yarattık\" ayetidir. Bundan 1400 sene önce yazılmış bir şeyden 1300 sene sonra ortaya bilim diye atılıyor ve Quantum fiziğinin en temel kavramlarından birisi oluyor. Bu kadar uzun yazdıktan sonra diyeceğim şey insan sadece akıldan var olmadığı için sadece akılla ve aklın getirdikleriyle kainatın ve yaşamın şifresi çözülemez. Her şeyin sırrı beyin, bilinç,ruh, zihin gibi kavramların çözümüyle elde edilecektir. Ancak buna insan neslinin ömrü yeter mi bilmiyorum. İstediğin cevap can nereden geliyor ise onu sağlayan şey ruhtur. Buna cahilce ya da bilimden uzak olduğunu düşünüyorsan biraz daha bütünleyici bir şekilde birden fazla bilim ile ilgilenerek çözebilirsin.