Temel parçacıkların özellikleri boyuta göre değişmiyor.Temel parçacıkların birleşerek oluşturdukları yeni parçacıklar farklı boyutları oluşturuyor.Graviton=Kütle çekimi ileten parça.Diye tanımlıyoruz fakat graviton kütle çekimi iletmemeye başlarsa bu artık graviton değil yeni bir parçacık olmuştur.Aksi halde her parçacığın birden fazla tanımı olur.Boyut kavramına gelince temelde 3 boyut sabittir.Fakat farklı teorileri desteklemek için ortaya 20 den fazla boyut çıkabiliyor.Mesela insan gözü 650 nm sınırında bu demek değil ki evren 650 nm ile titriyor.2000 nm civarı olan bir şeyi görmüyoruz bunu anlatmak içinde bu şey üç boyutun üstünde diyoruz.Farkeden tek şey frekans aralığı.

Temel parçacıkların özellikleri boyuta göre değişmiyor.Temel parçacıkların birleşerek oluşturdukları yeni parçacıklar farklı boyutları oluşturuyor.Graviton=Kütle çekimi ileten parça.Diye tanımlıyoruz fakat graviton kütle çekimi iletmemeye başlarsa bu artık graviton değil yeni bir parçacık olmuştur.Aksi halde her parçacığın birden fazla tanımı olur.Boyut kavramına gelince temelde 3 boyut sabittir.Fakat farklı teorileri desteklemek için ortaya 20 den fazla boyut çıkabiliyor.Mesela insan gözü 750 nm sınırında bu demek değil ki evrendeki her şey 750 nm ile titriyor.2000 nm civarı olan bir şeyi görmüyoruz bunu anlatmak içinde bu şey üç boyutun üstünde diyoruz.Farkeden tek şey frekans aralığı.

Boyut kavramını çok fazla kullanıyoruz ve sanki artık farklı boyutlar normalmiş gibi geliyor. Ama üç boyutlu bir evrendeyiz. İki boyutu ve tek boyutu düşünüp kavrayabiliriz ama dört veya beş boyutun ne anlama gelebileceğini kavrayamayız. Bu bizim evrenimizde mümkün olmayan bir şeydir. Zaten dördüncü veya beşinci boyut diye bir şey gerçek anlamda yoktur. Sicim kuramında sicimlerin tüm parçacıkları açıklamak için yaptıkları titreşimler bizim boyutlarımızda yeterli olmadığı için ilave boyutlar olması gerektiği ortaya atılmış ve sicim kuramının matematiği bu şekilde yaratılmıştır. Ama bu ilave boyutları gerçek yapmaz. Sadece matematiktir. Bu yüzden gravitonun diğer boyutlarda kütleçekimini nasıl ilettiği sorusu anlamsız bir sorudur.

arkadaşın sorduğu soru sanırım kütleçekimin neden boyutları aşıp diğer kuvvetlerin 3 boyutta sınırlandırılmış olması. bunun sicim kuramına göre açıklaması diğer kuvvetleri taşıyıcı parçacıkların elektromanyetik kuvveti taşıyan fotonlar, kütleçekimi taşıyan şimdilik sadece teorik olan gravitonlar, şiddetli nükleer kuvveti taşıyan gluonlar ve zayıf nükleer kuvveti taşıyan w,z parçacıklarından gravitonlar hariç diğer kuvvetleri taşıyan parçacıkların açık sicimlerden yapılmış olup bizim 3 uzaysal boyutlu evrenimizi yani 3-Zar ımızı aşamayıp gravitonlar gibi kapalı sicimlerin boyutları aşan bir yapıya sahip olması ve birbirleriyle etkileşip boyut sınırı tanımadan kütleçekimi boyutlararasın da iletmesidir. D-zarların açık sicimlere izin vermeyip kapalı sicimlere boyutlararası geçiş izni vermesinin nedeni 8 ay önce okuduğum bir kitapta anlatılana göre D-zarların açık sicimlerin uçlarını zarların yüzeylerine bağlamaya eğilimli oldukları ve kapalı sicimlerin bağlanacak uçları olmadığı için boyutlararası kütleçekimi iletmesidir.

Çok güzel, okuduğunuzu anlamışsınız ve güzel açıkladınız. Söylediğiniz gibi gravitonlar açık uçlu değildir. Bu yüzden zara bağlanmazlar ve diğer kapalı boyutlara sızabilirler. Zaten bu konuda bir teori var. \"Aslında mevcut kütleçekiminin evrenin tam gücünü yansıtmadığını, kütleçekimin şimdiki görünen evrensel gücünün daha fazla olması gerektiğini ama diğer boyutlara sızma yüzünden gücünün daha az gözüktüğü\" şeklinde bir teori. (Şimdi hatırlamıyorum ama bir yerde okumuştum) Soruyu soran arkadaş \"yüksek boyutlar\" terimi kullandığı için ben ona göre açıklama yapmıştım. Bu hep yanlış anlaşılıyor gibi geliyor bana. Belki \"spiritüel\" felsefede yüksek boyutlar kullanıldığı için sanki sicim kuramının boyutları aynı şeyi anlatıyor gibi zannedilmesin diye. Sicim kuramında yüksek boyut falan yoktur. Sadece sicimler tarafından sarılmış olduğu düşünülen kapalı boyutlar var sayılır. Hepsi bu. O da gerçek oldukları için değil, matematik öyle öngördüğü için.

açıklamalarınız için çok teşekkürler ama sicim kuramına yabancı olduğum için tam anlamıyla anlamadım.kitapta okuduğum bir bölüm kafamı karıştırmıştıda onun için sordum. açıklamalarınızı okuduktan sonra meraktan sicim kuramı ile ilgili derslerin pdf ini indirdim ama birazcık seviye olarakta fazla geldi üzüldüm :(

Dersleri düzenlerken bilgilerin kökeni bize ait olmadığı için onların düzenlemeleri esas alınıyor. Bu yüzden seviye olarak fazla gibi görünüyor. İşin özü anlatılmadan hemen teknik ayrıntılara giriliyor ve öğrenciler için çok yorucu ve anlaşılmaz oluyor kanımca. Doğadaki atom altı parçacıkların bir düzene sokulması ihtiyacı sicim teorisini doğurdu. Daha önce bu parçacıklar \"nokta\" parçacık gibi görülüyorlardı. Öyle olunca onları birbirlerinden ayırmak, tasnif etmek olanaksızdı. Sicim teorisi, bu parçacıkların her biri için farklı titreşen sicimler olduğunu bu sayede parçacıkların birer kimlik kazanacağı düşüncesidir. Sicimler, (tek boyutlu) nokta değil, iki boyutludurlar. Plank boyutu civarında oldukları için deneysel olarak tespit edilmeleri şimdilik imkansızdır. Bir sicim, yaptığı \"kıpraşımla\" bir parçacığı temsil eder. Sicimler çok küçüktür ama kıvranan bir sicimin yaptığı en küçük kıpraşımın enerjisi 14 tondur. Yani bir sicimin hareket etmesini, kıvrılmasını sağlamak için 14 tonluk bir kuvvet gerekir. Neden bu rakamı koymuşlar? O boyutta bu enerjiyle yapılan bir hareket bir parçacık yaratılmasına denk bir enerjiye karşılık geldiği için. Parçacıklar çok fazla olduğu için bizim mevcut boyutlarımızda yapılabilecek\"kıpraşım\" şekilleri tüm parçacıkları açıklamaya yetmiyor. E, parçacık sayısını azaltamayacaklarına göre boyut sayısını çoğaltmak yoluna gidildi mecburen. Başta 24 boyut varken yapılan sadeleştirmelerle 10 boyuta indirildi. Dört ayrı denklem sistemi geliştirildi. En son birleştirici ( M ) kuramı geldi ve 11 boyut oldu. Olayın senaryosu bu şekildedir. Ama asıl bu kuramı gündemde tutan mükemmel matematiğidir. İşin yüksek seviyeli kısmı bu denklemleri kavramaktır. Onun için de olayın özünü kavramak gerekir.

anladım açıklamanız için gerçekten çok teşekkürler