Bugün bilinenlerin ve yapılan deneylerin ışığında biliyoruz ki proton 2 tane yukarı (up), 1 tane de aşağı (down) kuarktan oluşuyor. Aynı zamanda kuvvet taşıyıcı olan parçacık gluon da var. Bu bahsettiğimiz proton, durgun proton. Yani şuan masanın üzerindeki atomun çekirdeğinde bulunan proton. Fakat hızlandırıcılar ile proton hızlandırıp ve çarpıştırıp üzerinde deneyler yapabiliyoruz. Dediğin gibi E=mc^2 sonucunda proton hızlandıkça içinde başka tipteki kuark-anti kuark çifleri oluşuyor. Bunu ölçebiliyoruz ve içinde diğer kuarkların dağılımını belirleyebiliyoruz. Bunun yanında, yüksek enerjilerde proton içindeki gluon yoğunluğu da ciddi bir biçimde artıyor. Sorunun cevabı evet, böyle protonlar bugüne kadar bir çok deneyde elde edildi ve hala da Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda hızlandırılıp çarpıştırılıyor. Ama bu tabiki hala proton, yani başka bir şekilde ad vermek (süper proton) doğru değil. O yine proton fakat yüksek enerjili bir proton. Mustafa Pakkan'ın sorusu çok önemli bir konu. Protona kütle veren Higgs mekanizması değildir. Higgs mekanizması sadece temel parçacıklara kütle verir : kuarklar, bozonlar ve leptonlar. Ve biliyorsunuz ki protonun içindeki kuark kütlelerini toplarsanız, protonun kütlesinin sadece 1000de 1ini veriyor. Kalan kütle ise kuarkların bir araya gelip bağlanarak ve bağlı-durum (bound state) haline gelmesinden (hadronlaşarak) kaynaklanır. Bu da Kuantum-Renk Dinamiği dediğimiz bir alanın konusu.
![Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]](https://www.fizikist.com/uploads/img/uzay-calismalarinin-onemi.jpg "Uzay Çalışmalarının Önemi - Süleyman Fişek [Röportaj]")